ఆమె చాలా భాగ్య వంతురాలు -గొప్ప కుటుంబలో పుట్టి - గొప్ప కుటుంబంలో మెట్టి -గొప్ప వ్యక్తిత్వాన్ని - సంస్కారాన్ని సంపాదించుకుంది -!పదకొండు మందిని కన్నది - కడుపారా ! ఇద్దరు పోయినా - మిగిలిన తోమ్మండుగురి లాలనా పోషణా -చూసింది -తన భర్త సహవాసంలో -తన ముగ్గురు ఆడపడుచుల పిల్లలను కూడా తామే తలి దండ్రులవలె ప్రేమతో చూసింది --! తోబుట్టువులను - వారి పిల్లలను అంత గా గారవించి - పెళ్ళిళ్ళు చేసి-వారిని కన్నతల్లి తండ్రులు లేని కొరత దీర్చి - అందరిని సమానంగా ఆదరించి ఆప్యాయతను పంచిన ఘనత-- ఆ దంపతులకే చెల్లింది --!
ముఖ్యంగా ఎ పూర్వ జన్మ పుణ్యమో -ఆమెకు సనాతన సాంప్రదాయం ఒంటవట్టింది -! మడీ -ఆచారం- అంటూ -ముట్టు-స్నానం దేవుని పూజా - ఇవన్నీ తనకి పెళ్లయింది మొదలుకొని అక్షరాల అమలు చేసింది -అత్తవారింటిలో ! ఎనిమిదవ ఏట పెళ్ళయితే - 86 సంవత్సరాల వయస్సువరకూ అలాగే -తన జీవనాన్ని కొన సాగించింది! -తన జీవేన శైలిలో -ఎలాంటి మార్పులేదు ! చలి -వాన ఎండా కాలాల్లో నిశ్చలంగా -తన మడి వంట ఆచారాన్ని - తు -చ -తప్పక పాటించింది - అదీ గంపెడు పిల్లలతో - ఇంటికి వచ్చే పోయే అతిథులు - అభ్యాగతులతో- ! తన ఇంటిలోనే గాదు ఎవరింటికి వెళ్ళినా- అక్కడ కూడా అదే తన దిన చర్య కొన సాగించింది
ఉదయమే ఐదు గంటలకు - గంట కొట్టినట్లుగా - లేవడం ---వెంటనే చన్నీళ్ళ స్నానం చేయడం -పూలు -పూజ సామాగ్రి ఏర్పరచుకోడం - మడి చీర కట్టుకొని దేవుని పూజ చేసు కోడం--తరవాత మధ్యాహ్నం మళ్ళీ మడితో- వంటా వార్పూ -రక రకాల పచ్చళ్ళు శాకాలు -కుర పప్పులు - చారు -పండగైతే బూరెలు -పుణుకులు-- పాయసం పరమాన్నం - పూరీలు బజ్జీలు -ఒకటేమిటీ ? ఎన్నో రుచులతో తనే స్వయంగా వంట చేసి - అందరికి తనే స్వయంగా వడ్డించి -అందరిని తన వంటకాలతో సంతృప్తి పరచి -- చిట్ట చివరకు తను భోజనం చేసేది ఆ మహా సాధ్వి -గొప్ప ఇల్లాలు -పుణ్యాత్మురాలు ! మధ్యాహ్నం పడుకోనేది కాదు -దేవుని వత్తులు చేసుకుంటూ ఏదైనా మాట్లాడుతూ కాలక్షేపం చేసేది -
వయసు పై బడినా - చేత గాక పొయినా - అలాగే అంత ఖచ్చితంగా ఆ మడీ ఆచారాన్ని పాటించడం ఆమెకే చెల్లింది! -ఆమె మానాన ఆమెను స్వతంత్రంగా విడిచి - ఉదారంగా చూడటం ఆమె భర్తకే చెల్లింది -!" చేత గాకున్నా ఎందుకీ మడీ వంటా ? """
అని ఎవరైనా ఆడిగితే- ఆమె నవ్వుతు జవాబు చెప్పేది - ! "ఎవరైనా నాకు మడికి వంట చేసి పెడితే - నాకు కష్ట పడే అవసరం ఏమిటి ?"
దీనికి సమాధానం లేదు -అంటే అలా మడి కట్టుకొని రోజు ఆమెకు వంట చేసి పెట్టె వారెవరు ? అంత దీక్ష ఎందరికి ఉంటుంది? !ఆమె పై ప్రేమతో చేయ వచ్చు ! కాని అంత ప్రేమ - ఎంత మందికి ఉంటుంది ? పైగా ఆమెకు అంత చాదస్తం ఎందుకు అని ఈసడించుకునే వారు లేక పోలేదు -ముసలి తనంలో ఇంత పట్టింప! అని కొట్టి పారేసే వాళ్ళు ఈ రోజుల్లో చాలా మంది ఉన్నారు !ఇలాంటి వ్యకులమధ్య -ఇలాంటి సంప్రదాయంతో ఉండాలనుకోడం సాహసమే - మనసు గాయ పడటం సహజమే - అయినా మొక్కవోని విశ్వాసం అమెది -తను ఇలా చేయడం వల్ల ఇతరులు ఎవరికీ ఇబ్బంది కలుగడం లేదుకదా ! తను వారిని తన లాగే ఆచరించమని - ఉండాలనీ బలవంత పెట్టడం లేదు కదా ! తన పని తాను చేసుకొంటూ - ఇతరులపై ఆధార పడకుండా - నొప్పించకుండా మౌనంగా ప్రశాంతంగా గడుపుతోంది కదా !
ఆమె ఒక గంగి గోవులా నిస్వార్థ జీవి - తనకోసం ఎవరిని ఏమి ఎప్పుడు అడగకుండా - తనకు ఎ విషయాలు ఎవరూ చెప్పకున్న పట్టించు కోకుండా సీదా - సాదాగా నిరాడంబరంగా కలం వెల్ల బుచ్చింది - కావాలని కొడుకులను కూతుళ్ళను చేయి చాచి ఎప్పుడు ఇదీ కావాలని అడగలేదు - వందనోటుకీ-- పది రూపాయల నోటుకీ తేడా తెలీని అమాయక పల్లెటూరు గృహిణి -పదహారు అణాల తెలంగాణా పడుచు -!దేవుడు పూజ - ఎంత మందికైనా అలసట లేకుండా - ఆ యాస పడకుండా వండి విస్తర్లలో తృప్తిగా కొసరి కొసరి వడ్డించి తిని పించడమే ఆమెకు పరమానందం - అదే ఆమెకు మృష్టాన్న భోజనం !
అయితే ఇదే ఆమె చివరి కోరిక ఆమె జీవితంలో ! ఇలాగే పోవాలని -ఎవరి మోతాదులో లేకుండా -తనను ఎవరూ చీదరించుకొనే పరిస్తితి రాకుండా చేయమని భగవంతున్ని నిరంతరం ప్రార్తించింది -! ఆయన ఆమె మొర విన్నాడు - అలాగే కరుణించాడు కూడా !
చాలా మంది ఆడవాళ్ళలో ఇలా మడి ఆచారం గల వాళ్ళు లేక పోలేదు - ఉన్నారు ! కాని - ఆమెలా ఏక భుక్తం తో
కడుపు నింపుకొని -అంత మధ్యాహ్నం మాత్రమె తిని - రాత్రి ఏమి తినకుండా - దొరికితే ఎప్పుడైనా అరటిపండు- లేదా ఉపవాసం తో ఇన్నేళ్ళు బ్రతుకుని గట్టి కట్టు బాటుతో గడపడం ఆమెకే చెల్లింది !
దసరా - దీపావళి - సంక్రాంతి - ముక్కోటి ఏకాదశి - ఇలాంటి పర్వ దినాల్లో - ఉదయమే లేవడం -అదీ వేన్నీళ్ళ స్నానం చేయడం అందరు చేసే పనే ! కాని అనుదినం అలా చేయడం ఎ కొందరికో సాధ్యం ! అదీ ఇలాంటి ధృడ సంకల్పం గల వాళ్ళకే సాధ్యం అవుతుంది -! అయితే ఆమెను దేవుడు చిన్న చూపు చూశాడు - ఆమె కళ్ళ ముందే-- కన్న కూతురు - కన్న కొడుకు ఒకరు కాన్సర్ తోనూ మరొకరు ఆక్సిడెంటు తోనూ మరణించారు - ఎదిగిన పిల్లలు ఇద్దరు బిడ్డల్ని కన్నవాళ్ళు -చూస్తూ చూస్తూ వెళ్ళారు రెండు సంసారాలు కుప్ప కూలి పోయాయి అదే పెద్ద షాక్ - అనుకుంటే -! ఏడాది దాటిందో లేదో - కట్టుకున్న భర్త - తనను విడిచి పరలోకాలకు వెళ్లి పోయారు -! అదే ఆమెకు BP SUGAR HEART ATTACK లా ఒకే సారి వచ్చి పడ్డాయి -దాంతో ఎ జబ్బు లేని ఆవిడ మంచాన మూలకు పది ఉండాల్సి వచ్చింది మడి ఆచారం దూరమయ్యాయి - ఆమె మానసికంగా క్రుంగి పోయింది - భగవంతుని నిర్ధయతకు దిగులుతో మంచం పట్టింది - చివరకి కాలు విరిగింది- రెండు రోజుల్లోతన భర్త సాన్నిధ్యం చేరుకుంది ! అయితేచివేరి ఘడియల్లో కూడా ఎవరి మోచేతి నీళ్ళు తాగకుండా - మల మూత్రముల బాధ లేకుండా - ఇతరులు రోయకుండా- తన జీవితం చాలించింది - దేవుడిచ్చిన ఆమె కళ్ళను నేత్రదానం చేశారు రేకుర్తి కంటి ఆస్పత్రి వాళ్ళను పిలిపించి -పెద్ద కొడుకు !
ఒక్క మాటలో చెప్పాలంటే - పళ్ళ మధ్య నాలుకలా-- ఇప్పుడున్న జీవన వ్యవస్థ లో - మారుతున్న సమాజంలో - ఇంత గొప్ప మనసుతో ఒక యోగిలా - మునిలా - గడపడం అనితర సాధ్యం - ఆమెకే సాధ్యం ! దేవుడు పూజా మడి ఆచారం ! ఇదే ఆమె నిత్య ఆరాటం -వాటికి పోరాటం కూడా ఇంటిలో నిరంతరం -నచ్చని వారి మధ్య విసుక్కొనే వారి మాటల నేదుర్కొంటు తను మాత్రం అలసట లేకుండా - యాష్ట పడకుండా - ఆయాస పడకుండా ఇంత మందికి అదే మడితో వాడి వడ్డించి - పెట్టింది -తను ఒక్కతే వండుకోకుండా !
ఆమె తన పెద్ద కొడుకు గురించి సగర్వంగా సంతోషంగా ఉండేది - :"వాడు -నాకు కొడుకు గా కాక - నేను వానికి తల్లిని అని చెప్పుకుంటే నాకు ఆనందంగా ఉంది -ఎందుకంటే పది మందిలో ఒక గొప్ప విలువైన -పదవిలో ఉంటూ -మంచి పేరు -కీర్తి -మాత్రమె గాక -ఎంతో మందికి ఆదర్శం గా ఉంటూ - ఫలాని రామారావు అంటే చాలు - మాకు తెలుసు అని నగర మంతా అందరు చెప్పుకునే విధంగా జనం లోకి చొచ్చుకుని పోయి వారికోసం -అంకిత భావంతో పని చేసి -జిల్లా స్తాయిలో - రాష్ట్ర స్తాయిలో - చివరకు దేశ స్తాయిలో - ఖ్యాతి గడించిన కొడుకు గురించి ఎ తలి దండ్రులు మాత్రం సంతోషం పొంద కుండా ఉండ గలరు - ?-
లోపాలు ఉంటాయి మనిషిగా పుట్టాక !అవి లేక పొతే మనిషే కాదు !-పైగా ఆడవాళ్ళకు ఉండే అతి సహజమైన - గుణాలు -ఈమెలోను లేక పోలేదు - కాని అవగుణాల కన్నా సుగుణాలే మిన్న ఈవిడలో ! అందుకే ఆమె చేసిన పూజా ఫలం-- అందరిని సంతోష పెట్టింది! - చివరి ఘడియల్లో అనాయాస మరణం సంప్రాప్తించింది! -బ్రతికినన్నాళ్లు- ఎ వ్యాధి ఆమెను బాధించ లేదు-! తన భర్త వలె తాను అంత మంచి పేరు తెచ్చుకుంది !- ఆరోగ్యము - ఐశ్వర్యము - కీర్తి ప్రతిష్టలు కలిగిన కొడుకులు - కోడళ్ళు - కూతుళ్ళు అల్లుళ్ళు - ఏనాడు పల్లెత్తు - కాని మాట అనని భర్త - -బంధువులు -అందరు కలిసి ఆమెను ఆప్యాయంగా - గౌరవంగా చూసేవారు !- ఇప్పుడు-- ఆమె బలగం --మనవలు మనవరాల్లతో కలిసి ఈజీగా - వంద మందికి పైగా ఉన్నారు -! -కుడి భుజంలా పెద్ద అల్లుడు - మేనల్లుండ్రు -ఎడమ భుజం వలె పెద్ద కొడుకు -
ఆమె ఇంట్లో ఎన్నో పుణ్య కార్యాలు చేయడానికి అండగా నిలిచారు ఆ దంపతులకు సహస్ర చంద్ర దర్శనం చేయించారు అద్భుతంగా ఘనంగా వైభవంగా -ఇంత గొప్పగా ఎవరికీ ఎవరు చేయలేదేమో ? అన్నంత బాగా జరిపారు అంతాకలిసి -!ఆరుగురు కుతుల్లకి ముగ్గురు చెల్లెళ్లకి పీటల పై కూర్చుంది కన్యా దానం చేశారు - ఇంట్లో నోములు - వ్రతాలు -పురుళ్ళు -పుణ్యాలు అన్నదానాలు చేసి దైవ భక్తిని పెంచుకున్నారు నత్యం సంద్యా వందనం చేసే భర్త -- ప్రతి రోజూ- మడితో వంట చేసి దేవునికి నైవేద్యం పెట్టె ఇల్లాలు -ఇదీ చాలదా ? ఆ ఇల్లు స్వర్గం కావడానికి - పిల్లా పాపలతో -కల -కల లాడటానికి ! - ఇంతకంటే మహా భాగ్యం ఏముంటుంది మనిషికి ?
తన సౌఖ్యం - త్యాగం- చేసుకొని --- ఆరుగురు చెల్లెళ్ళ పెళ్లి ధ్యేయంగా - తన పెళ్లిని శాశ్వతంగా వాయిదా వేసుకుని - పరోపకారమే పరమార్ధంగా -అంకిత భావంతో ఉద్యోగ ధర్మాన్ని నిర్వర్తించి - జిల్లా లోనే కాక -రాష్ట్ర - -కేంద్ర స్తాయిలో మంచి గౌరవం- పేరు -సంపాదించిన కొడుకు - కలగడం వారు చేసు కున్న పూర్వ జన్మ పుణ్యం - ఇదీ వారు అన్న మాట ! నా మాట కాదు - !
ఎందరున్నా - పరిస్తితులు ఎలాఉన్నా మొక్కవోని ఆత్మ బలం-- దైవం పై అచంచల విశ్వాసం ఆమెకు ఉంది - అదే ఆమెకు జయాన్ని --శుభాన్ని- సంతృప్తిని ఇచ్చింది - ఎంతటి వాడైనా దైవ బలం ముందు తల వంచ వలసిందే -!స్వధర్మం మరవకుండా ఆచరిస్తే చాలు !
- తన కంటూ ఒక ప్రత్యేకత - ఒక చరిత్ర - ఒక కట్టుబాటు - ఒక విశ్వాసం - తన ఆచరణ పై గట్టి నమ్మకం - చెక్కు చెదరని మనో నిగ్రహం - ఇదీ ఒకరు చెబితే రాదు - నేర్చుకునేది అసలే కాదు - జన్మతహా రావాలి - !ఆ సంస్కారం గల ఆమె మక్కువకు జోహారులు హృదయ పూర్వకమైన ప్రణామాలు ! శ్రద్దాంజలులు సమర్పిస్తున్నాము